Bourgogne: de thuishaven van ’s werelds beroemdste cultwijn!
Bourgogne. Alleen de naam al klinkt verleidelijk. Niet voor niets is de naam Bourgondiër hiervan afgeleid! Door de Fransen zelf wordt de Bourgogne gezien als de maag van Frankrijk. Hier komt het beste van het beste vandaan: Charleroi rundvlees, de Bresse-kip, overheerlijke vis uit de rivieren en wat te denken van slakken uit de wijngaard.
En dan natuurlijk de prachtige gebieden met hun wijndomeinen. Uit de Côte de Nuits zijn dat bijvoorbeeld Gevrey-Chambertin, Nuits St. Georges. En uit de Côte de Beaune natuurlijk Beaune zelf en ook Pommard en Volnay. Zo ook La Romanée-Conti, de naam van ’s werelds beroemste cultwijn! Afkomstig van een grand cru wijngaard, één van de 32 grand cru’s van amper twee hectare groot, gelegen in het dorp Vosne-Romanée.
Roald Dahl noemde het proeven van deze wijn “een orgasme op de tong”. Redelijk overdreven dacht ik toen. Maar wat bleek, ik proefde één slok van deze wijn… en die zette al mijn smaakpapillen op scherp. Ik kan deze ervaring het beste omschrijven als een fluwelen huwelijk van smaken – met een simultaan hoogtepunt op mijn tong – inclusief naspel.
Is Bourgogne de beste plek op aarde om wijn te maken?
+ Pros
Het gebied kent veel verschillende bodemsoorten en microklimaten. Van overwegend kalkbodems, tot mergel, ijzer, klei en leem. En dat in diverse bodemlagen. (Het kalksteen gaat hier zelf terug naar het Jura tijdperk, zo’n 135 miljoen jaar voor Christus).
Samen met het koele continentale klimaat zorgt dit voor een evenwichtige langzame rijping van de druiven. Een gemiddeld Domaine in Bourgogne heeft een variatie aan uitstekende terroirs. Het is dan ook niet gek dat er hier ruim voor de jaartelling al wijn werd gemaakt!
– Cons
Het koele klimaat zorgt regelmatig voor uitdagingen. Zo komen er schimmelziekten voor ( o.a. oidium, meeldauw, grijze rot), vorst in het voorjaar en hagel in de zomer. De laatste keer was dat in 2012.
Wijn maken is in de Bourgogne een combinatie van traditie en innovatie. Vinificatie (wijnmaak) technieken van over de hele wereld komen hier oorspronkelijk vandaan. Denk aan de alcoholische vergisting in eikenhouten vaten en ‘le bâttonage’: het doorroeren van de gistcellen, waardoor de wijn aan structuur en complexiteit wint.
Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg
In de Bourgogne hebben de wijngaarden ondanks de wereldfaam nog steeds iets eenvoudigs, iets rustieks. Je ziet afwisselend wijnstokken, marmergroeven, een bebost plateau en vlakke valleien.
Zoals gezegd worden er in het Noorden – de Côte de Nuits – de beste, meest duurzame, meest fluweelzachte rode Bourgognes gemaakt. Deze ideale wijngaarden liggen op het oosten, met een afwijking naar het zuiden. De ondergrond die zorgt voor mineraliteit en concentratie, de twee belangrijkste kenmerken voor grote wijnen.
Meer leren en vooral ook zien van de Bourgogne? Bekijk ‘A Year In Burgundy’. Onder andere te zien op Netflix!
Pinot Noir drink je jong, behalve in de Bourgogne
Pinot Noir wilt niet zomaar overal groeien en houdt van gematigde of koele klimaten. Echter in té koele omstandigheden worden de druiven niet rijp en krijgen de wijnen extreme, plantaardige en ongewenste aroma’s als kool of natte bladeren. In de Bourgogne bestaat een perfecte balans waardoor de Pinot Noir aroma’s van bosaardbeitjes, paddenstoelen en wild ontwikkelen.
Daar waar je de meeste Pinot Noir het beste jong kunt drinken, zijn het de allerbeste wijnen uit de Bourgogne, die met jaren rijping juist complexiteit ontwikkelen. Eerst een korte houtrijping, meestal niet op nieuwe vaten – dat overheerst de delicate smaken – en daarna jaren flesrijping.
Brave Hendrik of stoutste jongetje van de klas?
Is het de perfecte combinatie van Moeder Natuur? Dat de Pinot Noir alleen precies hier in de Bourgogne, van het stoutste jongetje van de klas, veranderd in een brave Hendrik?
Voor een wijnmaker is het maken van een top Pinot Noir vergelijkbaar met het beklimmen van de Mount Everest. Het ultieme doel en een indrukwekkende uitdaging! In zijn rol als rasverleider brengt Pinot Noir een ongekend karakter van sensuele geuren, een zuivere, fluweelzachte textuur die je laat watertanden en je af doet vragen of je ooit eerder zoiets hebt ervaren.
Pinot Noir uit de Bourgogne laat zich zien als krachtig, doch elegant, met de karakteristieke geuren van stal, exotisch zoete kruiden, aards en bosaardbeitjes. Persoonlijk heb ik een zwak voor Pinot Noir. Echter tijdens mijn stage in Zuid Afrika sprak ik met wijnmakers die de Pinot Noir druif verbouwden. Conclusie:
“I’ve seen winemakers wither, knees shaking, in the face of a disobedient tank of Pinot Noir. Pinot Noir can crush your spirit; destroy your dreams and when you are down and out, stamp on your ego until you are a broken, whimpering wreck of a person."
De benodigdheden
Een goede schilrijpheid is een voorwaarde, zo ook lage rendementen (40 hl/ha). Pinot Noir heeft weliswaar een dunne schil, maar is tevens zeer tanninerijk, met weinig kleurstoffen. Het lastige karakter van de Pinot Noir wordt in de Bourgogne volledig uitgebuit: de wijnen van de verschillende gemeenten laten elk nét iets andere aspecten van de druif zien.
Zo hebben ze in de loop der jaren allemaal hun eigen appellations weten te krijgen. De grand cru’s zijn de krachtigste, langstlevende en meest complexe Pinot Noirs ter wereld. Vanwege hun zeldzaamheid en kwaliteit worden ze voor de hoofdprijs verkocht. Tijdens de wijnveilingen van Winefield’s zie ik niet zelden een fles Romanée Conti voor ruim 12.000 euro onder de hamer. Wauw.
Hospices de Beaune
Elk jaar, eind november, komen wijnliefhebbers bijeen voor de charitatieve wijnveiling van de Hospices de Beaune. Dit populaire evenement viert de kwaliteit van de wijn, de streek en het historisch erfgoed van de Bourgogne. De wijnveiling van de Hospices de Beaune is een groot feest waar zowel oenologen als leken op wijngebied uitgenodigd zijn.
Er wordt alleen wijn verkocht die afkomstig is van het domein van de Hospices de Beaune. Op deze wijze worden bijzondere ‘grand cru’- en ‘premier cru’-wijnen voor iedereen toegankelijk gemaakt. Dat alleen al, noem ik liefdadigheid!
Burgundy of the New World | Central Otago
Central Otago, het Zuidelijkste wijngebied van New Zealand, is door niemand minder dan Jancis Robinson – een van de belangrijkste wijnschrijvers ter wereld – uitgeroepen tot ‘Burgundy of the New World’. Nu ben ik zelf geen voorstander van het vergelijken van wijngebieden, maar als ik de wijnmaker was van Mt. Difficulty zou ik redelijk trots zijn.
De wijngaarden liggen – even als de Bourgogne – in een continentaal klimaat waarbij grote verschillen tussen dag en nacht temperaturen merkbaar zijn. Ook de Zuidelijke ligging (45 graden) draagt ertoe bij dat het een uitdaging is de Pinot Noir druiven voldoende rijp te oogsten.
Gelukkig zijn de wijnmakers hier echte pioniers op het gebied van ‘canopy management’. Dit houdt in dat de wijnmakers hier een indrukwekkende set met technieken hebben ontwikkeld, om de kwaliteit van de druiven naar het hoogst mogelijke niveau te tillen.
Denk hierbij aan het indammen van de kracht van de wijnstok, door middel van het verwijderen van te veel groen, zodat de druiven meer zonlicht krijgen en het oogsten van onrijpe druiven tijdens de rijping. Zo kunnen ze zo optimaal mogelijk gebruik maken van de warmte en het zonlicht voor de aroma’s en suikers van de druiven.
To be continued…
