De eigenheid van het Italiaanse Zuiden
Italië is een fascinerend land. Maar ook een verdeeld land, dat pas in de negentiende eeuw tot één natie werd gesmeed. Dat voel je nog altijd als je door het land reist richting het zuiden. In alle gewesten vind je wijnbouw, met elk hun eigen druiven. Zo heb zijn er tientallen DOCG’s, honderden DOC’s en ik weet niet hoeveel IGT’s. Deze classificatie is het Italiaanse antwoord op de AOC & Vin de Pays systeem in Frankrijk. Het resultaat is een onwaarschijnlijke rijkdom aan smaken en stijlen in de Italiaanse wijnen!
De oerrassen voor Italiaanse wijnen
Zuid Italië heeft lang bekendgestaan om de productie van enorme hoeveelheden rode wijn bedoeld voor blends. Tegenwoordig worden van deze druiven wijnen gemaakt die tot de top van Italië behoren. Recente investeringen hebben geleid tot enorme positieve ontwikkelingen. Aanvankelijk werd er gespeeld met internationale druiven, maar naar mijn idee ligt de grootste kracht van het Zuiden in de ‘authenticiteit’. De Italiaanse oerrassen zijn bij uitstek eetwijnen: aan tafel komen ze het beste tot hun recht. Geen land ter wereld kent zoveel inheemse druivenrassen als Italië (meer dan 300). Met autochtone druivenrassen bedoel ik hier simpelweg alleen die druiven die hier al heel lang te vinden zijn. Dit in tegenstelling tot de internationale druivenrassen zoals Cabernet Sauvignon. Merlot, Chardonnay en Sauvignon Blanc.
Primitivo en Negroamaro uit Puglia
De hak van de laars – aan de Adriatische kant – was lange tijd producent van diepgekleurde wijnen die erg handig waren om noordelijke wijnen mee aan te sterken in kleur en in kracht. De lokale druiven zijn Primitivo en Negroamaro. De Adriatische kust is een oase van rust. Je kunt hier doorheen rijden en genieten van golvende landschappen met graanvelden, wijngaarden en boomgaarden. Naar het zuiden toe kom je de ‘trulli’ tegen: bijzondere bouwsels van gestapelde stenen, door Unesco geplaatst op de wereld-erfgoedlijst. Apulië is een langgerekte streek langs de Adriatische kust, van Foggia in het Noorden, langs Bari en Brindisi, tot diep in de hak van de laars. De oppervlakte is half zo groot als Nederland!
Mooi hé, Italië..! Ga in het najaar mee op WijnSpijs WijnReis™️ naar Piemonte (truffels zoeken én eten!) of Verona (Amarone, Recioto en Valpolicella!) en ontdek de prachtige foodcultuur van deze regio’s!
De afgelopen jaren heeft Apulië een eigen gezicht gekregen door de populariteit van de eigen wijnen op basis van de Primitivo en de Negroamaro. Allebei typische druiven van het warme Zuiden, die wijnen opleveren met een intens en warm karakter. Dat is hun pluspunt, maar de vele tannines geven een karakteristiek bitter (amaro) en zijn daardoor niet de gemakkelijkste wijnen. De kunst is om deze wijnen met souplesse te maken.
Salice Salentino is de beroemste DOC van Apulië met als basis de Negroamaro druif.
De Primitivo blijkt echter iets gemakkelijker om meer souplesse in de stijl te creëren dan bij Negroamaro. Primitivo kan in dit warme klimaat nogal alcoholrijk zijn, maar door zijn jam-achtige zwarte fruit en drop is hij al jong drinkbaar.
Een tijd lang was het mode om Primitivo, Zinfandel te noemen. Het is hetzelfde ras, maar in Californië maken ze een hele andere stijl: meer alcohol, meer fruit , meer nieuw Amerikaans hout.
Tip: Drink de Zuid Italiaanse wijnen licht gekoeld. Dat geeft finesse aan deze stoere en robuuste wijnen.
Aglianico uit bergachtig Basilicata
Gaan we vanuit Apulië meer landinwaarts dan komen we in Basilicata. Hier vind je één van de bekendste wijnstreken van het Zuiden, ‘Aglianico del Vulture’. De lokale Aglianico druif voelt zich hier – op een vulkanische bodem van een oude, dode vulkaan – prima thuis.
Ingeklemd tussen Apulië aan de Noordoosten en Campanië in het Zuidwesten, zie je hier een prachtige, schilderachtige streek. (Veel dorpjes en stadjes die nog amper door toeristen worden bezocht.) De Italiaanse wijnen die hier vandaan komen hebben een zekere reputatie vanwege hun houdbaarheid. Die hebben ze te danken aan de Aglianico-druif: de druif geeft wijnen met flinke zuren en tannines. In alle eerlijkheid heb ik wijnen geproefd van heel verschillende kwaliteit. Zoals overal in de wijnwereld zijn het individuele producenten die het verschil maken. Hier ligt een missie voor de producenten, om meer eenheid te creëren in hun imago.
De tuin van de Grieken, Calabrië – Gaglioppo
Op de punt van de laars – zeg maar de ‘voet’ – vinden we Calabrië. Dit gebied is klein maar fijn, met als interessantste appellation Ciro. Hier wordt op basis van de Gaglioppo druif een wijn gemaakt met opmerkelijke finesse en uitstekende rijpingsmogelijkheden. Deze Italiaanse wijnen zijn het ontdekken meer dan waard. Een leuk gebied dus voor wijnliefhebbers die graag een wijn drinken die nét even anders is. Heel lang heeft dit wijngebied weinig betekend en nog steeds is er geen grote rol voor de wijnbouw weggelegd. Toch is er wel een groei in kwaliteit, met dank aan de moderne technieken van wijnmaken. Geen oxidatieve en vermoeide wijnen meer zonder primair fruit. Ook voor de witte wijnen is er een eigen druif, het oude Griekse druivenras Greco. De ‘Greco do Tufo’ uit Campanië geniet echter meer bekendheid.
Campanië, het land van de verse buffelmozzarella én de Taurasi
Campanië is de regio rond Napels, de grootste en bekendste stad van het Zuiden. Deze regio herbergt misschien wel de mooiste wijnen van het Zuiden. In het kustgebied vind je een continentaal klimaat: heet en droog. In de binnenlanden van Campanië is het koeler en valt er meer regen. De bodem van het gebied is vulkanisch, wat voor een frisse mineraliteit en zachte romige smaken zorgt. Er wordt hier rode en witte wijnen gemaakt. Het gebied heeft alles in huis om fantastische wijnen te maken.
De lokale producenten begrijpen dat werken met oude, lokale druiven de moeite loont. Want Italianen, zijn in tegenstelling tot ons Nederlanders, wél bereid om een goede prijs te betalen voor wijnen die ze niet kennen of gemaakt van onbekende druivenrassen.
De witte druivensoorten zoals Greco, Fiano en Falanghina waarderen de vruchtbare vulkanische bodem. Rood wordt hier gemaakt van Aglianico en Piedirosso.
De beste wijnen komen uit Taurasi – deze DOCG wordt ook wel de kleine broer van Barolo & Barbera genoemd. De Taurasi wordt gemaakt van Aglianico en maximaal 30 procent Piedirosso. De wijnen moeten verplicht én minimaal drie jaar rijpen.
Italiaanse wijn kopen uit het spannende Zuiden ?
🍷Gaglioppo is zeldzaam in Nederland. Maar Gall & Gall heeft gek genoeg een mooie staan. Een interessant glas wijn uit het Calabrische Ciro voor € 9,69
🍷Gevaarlijke lekkere Primitivo uit Puglia voor € 8,95 van Henri Bloem.
“Uitstekende prijskwaliteit verhouding. Beste Italiaanse wijn!”
🍷Uit de Molise streek komt deze romig en stevige Falanghina, een druif die je beslist eens moet proberen. Een wat zwaardere wijn, sur lie gerijpt en heel geschikt voor bij een lekker kippetje ofzo! Ook al via de Appie en onder een tientje!
🍷Prachtige Aglianico van Feudi di San Gregorio, een bijzonder goed wijnhuis, vlakbij Napels (Campania). Diepe en intense wijn met een ‘n afdronk die uren duurt. € 10,37 bij Vinexus. Ze maken overigens ook een prachtige Greco en een Taurasi!
